इंदापूर - केवळ तांत्रिक कौशल्यांपुरते मर्यादित न राहता, समाजाला आणि विद्यार्थ्यांना पर्यावरणपूरक आणि सृजनशीलतेचा संदेश देणारी एक घटना इंदापूर शहरात घडली आहे. अल्फा बाईट कॉम्प्युटर्स या प्रतिष्ठित संगणक प्रशिक्षण संस्था जी १९९३ पासून संगणक प्रशिक्षणाच्या क्षेत्रात कार्यरत आहे आणि आपल्या नवीन आणि नाविन्यपूर्ण कल्पनांसाठी ओळखली जाते, त्यांनी आपल्या इमारतीच्या टेरेसवर टाकाऊ वस्तूंमधून कमळाची लागवड करून एक नवा आदर्श घालून दिला आहे.
कमळकुंडची अभिनव संकल्पना
संस्थेचे संचालक श्री. तुषार रंजनकर सर यांच्या संकल्पनेतून संस्थेच्या इमारतीच्या चौथ्या मजल्यावर असलेल्या टेरेसवर हा आगळावेगळा उपक्रम यशस्वीरित्या राबविण्यात आला आहे. सामान्यतः तलाव, सरोवर किंवा चिखल असलेल्या नैसर्गिक अधिवासात फुलणारे कमळ, जे पावित्र्याचे प्रतीक मानले जाते, ते आता सिमेंट-काँक्रिटच्या उंच इमारतीवर फुललेले पाहून सर्वजण आश्चर्य व्यक्त करत आहेत.
या 'टेरेस पॉन्ड'ची निर्मिती करताना टाकाऊ वस्तूंना जीवदान देण्यात आले आहे. उपयोगात नसलेली, जुनी आणि फुटलेली पाण्याची टाकी यासाठी वापरण्यात आली आहे. या टाकीला 'कमळकुंड' म्हणून पुनर्निर्मित करून त्यात कमळाचे बी लावण्यात आले आहेत. यामुळे एकाच वेळी टाकाऊ वस्तूंचा पुनर्वापर आणि सुंदरतेची निर्मिती साधली गेली आहे.
डास नियंत्रणाचा स्वदेशी उपाय: गप्पी मासे
या उपक्रमाची सर्वात महत्त्वाची आणि आरोग्य-जागरूक बाजू म्हणजे डास नियंत्रणाची नैसर्गिक पद्धत. पाण्याच्या साठ्यामुळे डासांची उत्पत्ती होण्याची शक्यता लक्षात घेऊन संस्थेने अत्यंत प्रभावी उपाययोजना केली आहे. कमळकुंडातील पाण्यात रंगीबेरंगी गप्पी मासे (Guppy Fish) सोडण्यात आले आहेत. गप्पी मासे हे डासांच्या अळ्या आणि डिंभकांना खाऊन टाकतात. त्यामुळे रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर न करता, पर्यावरणाचे संतुलन राखत डासांचा धोका प्रभावीपणे टाळला गेला आहे. हे छोटे मासे केवळ डास नियंत्रणाचे कार्य करत नाहीत, तर त्यांची उपस्थिती या कृत्रिम तलावाचे सौंदर्य आणखी वाढवते.
शिक्षणापलीकडील मूल्यांची शिकवण
अल्फा बाईट कॉम्प्युटर्स संस्था केवळ विद्यार्थ्यांना तांत्रिक ज्ञान देत नाही, तर त्यांना सृजनशीलता, संसाधन व्यवस्थापन आणि पर्यावरण संवर्धनाचे महत्त्व पटवून देत आहे. इमारतीच्या टेरेसवर फुललेले हे कमळ संस्थेच्या विद्यार्थ्यांसाठी 'टाकाऊतून टिकाऊ' या संकल्पनेचा जिवंत धडा ठरत आहे. हा उपक्रम सिद्ध करतो की, जर इच्छाशक्ती असेल तर शहरात राहूनही निसर्गाची जोपासना करणे आणि लहान जागेतही मोठे बदल घडवून आणणे शक्य आहे. या उपक्रमाबद्दल स्थानिक नागरिक आणि पर्यावरणप्रेमींकडून संस्थेचे खूप कौतुक होत आहे.
